Cosplay - Nét văn hóa độc đáo của giới trẻ Nhật Bản

Cosplay là một trong những thuật ngữ phổ biến nhất mỗi khi nhắc đến Nhật Bản - đất nước có nền công nghiệp 2D phát triển bậc nhất thế giới. Xuất phát từ những trào lưu hoá trang nhỏ lẻ cách đây vài thập kỷ, Cosplay hiện nay đã trở thành một nét văn hoá đặc sắc phát triển mạnh mẽ và đa dạng.

Lịch sử của Cosplay

"Cosplay" là từ tiếng Anh do người Nhật sáng tạo ra, là sự kết hợp của hai từ “costume” (trang phục) và “role play” (hoá thân), được viết là "コスプレ" (kosupure) trong tiếng Nhật. Cosplay dùng để chỉ việc người hâm mộ một sản phẩm văn hoá nghệ thuật nào đó hoá trang và mô phỏng điệu bộ, phong cách của nhân vật mà mình yêu thích. Nguồn cảm hứng lớn nhất cho Cosplay là truyện tranh, hoạt hình, phim ảnh, tiểu thuyết, trò chơi điện tử, hoặc có thể là cả ca sĩ, nghệ sĩ.

Từ những năm 60 của thế kỷ trước, tại các World Science Fiction Convention (WorldCon, Lễ hội Khoa học viễn tưởng) ở trời Tây đã xuất hiện những người ăn mặc đóng giả nhân vật trong các tác phẩm hư cấu, gọi là tiết mục masquerade. Nobuyuki Takahashi của Studio Hard sau khi trải nghiệm lễ hội vào năm 1984 tại Los Angeles đã viết một bài báo cho tờ My Anime miêu tả lại sự kiện đặc sắc này. Đề cập đến sự kiện này, ông đã tạo ra một thuật ngữ mới, dùng cách thông thường của người Nhật là lấy âm tiết đầu của các từ hiện có để ghép thành từ mới, thế là “cos” (コス) của “costume” gộp với “play” (プレ) trở thành “Cosplay” (コスプレ).

Masquerade du nhập vào Nhật Bản từ thập niên 70, và bài báo của Nobuyuki đã thổi bùng trào lưu này tại xứ sở anh đào. Thuật ngữ Cosplay do ông đề xuất mất 1-2 năm mới trở nên phổ biến trong cộng đồng những người thường xuyên tham gia các lễ hội. Đến thập niên 90, nhờ sự phát triển mạnh mẽ của truyền hình và tạp chí, trào lưu Cosplay phát triển càng mạnh mẽ, từ “Cosplay” cũng được đông đảo người Nhật công nhận và sử dụng. Trào lưu masquerade trước đây dần tàn lụi, nhưng Cosplay lại ngày càng phát triển và từ Nhật Bản bắt đầu lan rộng ra quốc tế.

Không chỉ là thú vui mà còn là một môn nghệ thuật

Cosplay không đơn giản chỉ là hoá trang, nó tái hiện các nhân vật yêu thích một cách có hồn. Những Cosplayer (người Cosplay) chuyên nghiệp phải chú ý đến cả dáng bộ, cử chỉ, hành động sao cho người ta nhìn thấy ngay được điểm đặc trưng của nhân vật đó. Đôi lúc, Cosplay còn kiến tạo cả tình huống, tiểu cảnh để nhân vật mình hoá thân xuất hiện thật ấn tượng. Ngoài Cosplayer tự do, có không ít người tụ họp thành nhóm hội để luyện tập và biểu diễn cùng nhau.

Trang phục Cosplay rất đa dạng và phong phú, từ đơn giản đến phức tạp đều có đủ. Nhiều người thích tự chế tạo trang phục cho màn Cosplay của mình – một công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ và sức sáng tạo rất lớn. Nhiều người khác lại thích sử dụng trang phục có sẵn vì sự tiện lợi. Do Cosplay ngày càng phát triển, những nhân vật phổ biến đều có set trang phục đầy đủ được bán trên các trang web thương mại hay cửa hàng. Hẳn nhiên, Cosplayer sẽ phải làm cho màn hoá thân của mình thêm sống động bằng trang điểm, đạo cụ, làm tóc và trong một số trường hợp là điều chỉnh cả cơ thể (tăng giảm cân nặng, luyện tập thể hình) cho phù hợp với nhân vật.

Ngày nay, Cosplay là một hoạt động phổ biến ở các lễ hội văn hoá lẫn các khu phố nhộn nhịp, có nhiều cuộc thi Cosplay được tổ chức trên khắp thế giới và các Cosplayer chuyên nghiệp còn có thể trở thành người mẫu ảnh, được xem như người nổi tiếng và có lượng người hâm mộ riêng. Không chỉ là một trào lưu, nó đã trở thành nét văn hoá nổi bật trong cộng đồng đam mê phim, sách, nhạc nói chung và quan tâm nền công nghiệp 2D Nhật Bản nói riêng.