PHÂN BIỆT わかった、わかる và わかっている

PHÂN BIỆT わかった、わかる và わかっている

Hôm nay AD xin chia sẻ bài viết đầy uyên thâm của anh Sempai người Việt có tiếng Nhật giỏi nhất mà mình từng gặp về cách dùng của わかります（hiểu, biết)

・FB của ảnh cho ai muốn học hỏi nì :

https://www.facebook.com/nguyenhuubaotrung

"Tiếp xê ri rảnh rỗi sinh nông nỗi là bài viết về ba thể khác nhau của động từ わかる (hiểu/biết) trong tiếng Nhật. Đây cũng là một trường hợp có sự khác nhau khá nhiều về ngữ nghĩa nhưng thường ko được những người học tiếng Nhật phân biệt rõ ràng và dẫn đến dùng sai.

Trước hết để phân biệt ba từ này thì chúng ta cần ôn lại thì động từ trong tiếng Nhật. Nói ngắn gọn thì:

Động từ dạng た (わかった) thể hiện cho hành động ĐÃ KẾT THÚC trong quá khứ. Nó tương đương với thì quá khứ trong tiếng Anh.

Động từ nguyên thể (わかる) thể hiện cho hành động hoặc SẼ xảy ra trong tương lai, hoặc xảy ra như một QUY LUẬT chung ở hiện tại. Nó tương đương với thì hiện tại và tương lai/tương lai gần của tiếng Anh kết hợp lại.

Động từ dạng て (わかって) dùng để nối với động từ/tính từ khác sau đó, với nghĩa chung là kết nối theo thứ tự thời gian. Khi đi với động từ いる thể hiện nghĩa "ở đâu đó" (ko giới hạn ở phạm trù vị trí vật lý, khá giống to be trong tiếng Anh) thì chúng đem lại ý nghĩa chỉ TRẠNG THÁI (tôi abcxyz và đang ở đây). Trạng thái đó có thể là trạng thái ĐANG làm, mà cũng có thể là trạng thái ĐÃ làm một việc gì đó, tùy văn cảnh và động từ cụ thể (vd. 食べている là đang ăn, nhưng 終わっている là đã kết thúc). Nó tương đương với thì tiếp diễn và hoàn thành của tiếng Anh kết hợp lại.

Dựa vào cách hiểu như trên thì:

わかった có nghĩa là người được nói tới ĐÃ hiểu điều được nói tới. Đây là thể có ý nghĩa đơn giản nhất, và được sử dụng rất phổ biến với chủ ngữ là chính bản thân để thể hiện mình đã hiểu, hoặc ít nhất là công nhận điều đối phương vừa nói.

わかる có nghĩa là người được nói tới CÓ THỂ hiểu được điều được nói tới. Thể này được sử dụng để thể hiện việc mình hiểu như một loại năng lực thường xuyên có (vd. tôi hiểu tiếng Nhật = 日本語がわかる), hoặc mình đồng cảm/tán đồng/chia sẻ điều mà đối phương vừa nói.

わかっている có nghĩa là người được nói HIỆN TẠI ĐANG hiểu điều được nói tới. Điều này ko phải có nghĩa là cái việc hiểu đang diễn ra, mà là việc hiểu đã kết thúc và kết quả của nó vẫn đang ở trong đầu. Thể này ít phổ biến hơn hai thể trên, và thường được sử dụng để nhấn mạnh cái sự hiểu của bản thân (tôi có biết/vẫn đang hiểu mà!).

Trong thực tế sử dụng ba thể trên có khá nhiều sự khác biệt về mặt ngữ nghĩa trong từng trường hợp. Ở đây tôi chỉ xin lưu ý một điểm mà tôi nghĩ là quan trọng nhất. Đó là khi đang được người khác giải thích/hướng dẫn/yêu cầu một điều gì đó và bạn muốn nói tôi hiểu rồi, thì lựa chọn phù hợp và an toàn nhất là わかった (và các biến thể lịch sự/kính ngữ của nó).

わかる cơ bản ko nên dùng trừ khi bạn tự tin nó thể hiện đúng ý mình muốn nói. Bởi nếu đối phương đang giải thích hướng dẫn, thì tức là họ nghĩ bạn ko hiểu nên mới giải thích hướng dẫn cho bạn, mà bạn lại bảo bạn (bình thường vẫn) có khả năng hiểu thì hóa ra là họ đang làm việc thừa thãi.

Còn nếu đối phương đang đưa yêu cầu thì trả lời わかる cũng là sai về ngữ nghĩa, vì đối phương ko cần biết bạn có khả năng hiểu mong muốn của họ hay ko, mà cái họ muốn biết là ngay lúc cụ thể này bạn đã hiểu hoặc chấp nhận mong muốn của họ hay chưa. わかる chỉ là một phát ngôn đơn thuần, わかった mới là một sự xác nhận.

わかる chỉ nên dùng khi bạn chắc chắn rằng đối phương ko phải đang muốn hướng dẫn hay yêu cầu mình, mà là đang giải thích hay nói ra một điều gì đó nhằm tìm kiếm sự chia sẻ cảm thông hoặc vỗ về đảm bảo. Khi đó bạn có thể dùng わかる để thể hiện sự đồng cảm hay tán đồng với nghĩa là tôi cũng từng gặp cái đó rồi, tôi biết mà,... hoặc thể hiện năng lực của bản thân.

Ví dụ:

「このシステム、使いづらくて大変ですよ〜」(Hệ thống này khó dùng nên khổ quá à )

「あ～、わかります。」(À, tôi hiểu mà)

Và cuối cùng là tuyệt đối ko nên dùng わかっている trong trường hợp này nếu bạn ko phải là master, vì câu đó có thể được hiểu là hàm chứa ý rằng ko cần đến ông giải thích thì hiện tại tôi vẫn đang hiểu rồi, nên đừng có nói nữa. Tôi đã từng nhăn mặt đau đớn khi nghe thấy một bạn N1 dùng câu này để trả lời khách hàng khi họ giải thích về yêu cầu nghiệp vụ trong dự án.

Tiếng Nhật là một ngôn ngữ hàm chứa nhiều ý nghĩa ẩn và lắt léo, vì nó dựa nhiều vào ngữ nghĩa và ngữ cảnh. Nói sai một bước có thể gây ra hậu quả lớn về ngoại giao, mà わかる là một ví dụ. Hy vọng bài viết này sẽ giúp các bạn đối đáp đúng hơn trong những tình huống cần dùng đến cái từ rất phổ biến trong công việc này"

Hi vọng những chia sẻ này đã giúp cho các bạn hiểu rõ hơn về cách dùng của わかる và có thể nâng cao level khi Kaiwa với người Nhật.

Nếu thấy hay hãy cho mìn LIKE nhé